Pasport nazoratidan qanday o‘tish kerak
Chiqish yoki kirishda — mana bir nechta maslahat.
Sayohat parvozdan ancha oldin — ro‘yxatdan o‘tish yoki pasport nazorati bo‘limidayoq boshlanadi. Muddati o‘tgan viza yoki pasportning yirtilgan sahifasi kabi mayda-chuyda narsalar barcha rejalaringizni barbod qilishi mumkin.
Ushbu maqolada chegarada kutilmagan muammolardan qanday qochish, tekshiruvlardan tez o‘tish va tushuntirishlarga vaqt sarflamaslik haqida so‘z yuritamiz.
Nima uchun chiqishga ruxsat berilmasligi mumkin?
Parvozdan oldin hujjatlar bilan hammasi joyida ekanligiga ishonch hosil qilish muhim: amaldagi, haqiqiy va belgilangan mamlakatga kirish qoidalariga mos kelishi kerak. Hech qanday o‘zboshimchalik qilmang — hatto "ehtiyot shart" deb egizak akangizning pasportini olgan bo‘lsangiz ham, u bilan chegaradan o‘ta olmaysiz — barmoq izlari mos kelmaydi.
Odatda, olib chiqish taqiqlangan narsani olib o‘tishga urinish yoki bagajdagi ortiqcha vazn samolyotga chiqishni rad etish uchun sabab bo‘lmaydi. Ko‘p hollarda taqiqlangan narsalar shunchaki musodara qilinadi (masalan, chamadondagi veyplar to‘plami). Xuddi shu narsa madaniy yoki tarixiy qiymatga ega bo‘lgan buyumlar bilan ham sodir bo‘ladi, shuning uchun ehtiyotkor bo‘lgan ma’qul — kerakli hujjatlarsiz jarimaga tortilishingiz mumkin.
Qurol va giyohvand moddalar kabi ochiq-oydin narsalar haqida gapirishning hojati yo‘q — bular uchun ancha jiddiy javobgarlikka tortiladi.
O‘zbekiston fuqarosi mamlakatdan chiqib ketishidan oldin "qaytarilishi" mumkin bo‘lgan asosiy sabablar quyidagilar:
Majburiyatlar va qarzlar
Fuqaroning to‘lanmagan qarzlari yoki bajarilmagan majburiyatlari: jarimalar, aliment to‘lovlari, kredit qarzlari yoki sudning ijro hujjatlari mavjud bo‘lsa, chet elga chiqishi taqiqlanishi mumkin. Bunday hollarda chegara xizmati barcha moliyaviy masalalar hal qilinmaguncha, shaxsni mamlakat tashqarisiga chiqarmaslikka haqli.
Jinoiy yoki fuqarolik ishida ishtirok etish
Agar fuqaroga nisbatan jinoiy ish yuritilayotgan bo‘lsa, uning sudlanganlik holati olib tashlanmagan bo‘lsa, sud qarori chiqarilgan yoki fuqarolik da’vosi qo‘zg‘atilgan bo‘lsa, vaziyat to‘liq hal etilmaguncha mamlakatdan chiqish taqiqlanadi.
Davlat xavfsizligi
Agar shaxsning doimiy yashash joyiga ko‘chib ketishiga to‘sqinlik qiladigan kelishuvlari bo‘lsa yoki uning safari davlat xavfsizligiga tahdid sifatida baholansa, chiqish cheklanishi mumkin. Bunday cheklovlar to‘satdan va ko‘pincha sabablarini to‘liq tushuntirmasdan kiritilishi mumkin.
Yaxshiyamki, o‘z holatingizni osongina tekshirish mumkin — bunday xizmat MyGov portalida mavjud va u bepul taqdim etiladi.
Bir safar reysga deyarli kechikib qoldim. Aeroportga zo‘rg‘a yetib keldim, tezda ro‘yxatdan o‘tdim, yuklarni topshirdim — hamma narsa rejadagidek ketayotgandek edi. Ammo pasport nazoratida meni to‘xtatib qolishdi: chiqishim taqiqlangan ekan. 350 ming so‘m qarzim borligini aytishdi.
Bu g‘alati edi, chunki men hech kimga qarzdor emasdim: na soliqlar, na aliment, na sud qarorlari mening zimmamda bor edi. Ammo bahslashishga vaqt yo‘q edi, joyida to‘ladim va uchib ketdim. Qaytganimdan so‘ng vaziyatni tushunib yetdim — bu xato ekan va pulni keyinroq qaytarib berishdi.
Lekin shunday xulosaga keldim: aeroportda qo‘llari qaltirab yugurib yurmaslik uchun bunday narsalarni oldindan tekshirib qo‘ygan ma’qul.
Nima uchun mamlakatga kiritmasliklari mumkin?
Ehtimol, parvoz oldidan barcha tekshiruvlardan o‘tib, samolyotga o‘tirib, qo‘nib va aeroportda qolib ketishdan ko‘ra achinarliroq narsa yo‘qdir. Agar chegara xizmati qarori bilan mamlakatga kiritilmasangiz, vaziyatni o‘zgartirib bo‘lmaydi — bu yerda hatto konsul ham yordam bera olmaydi. Katta ehtimol bilan orqaga uchib ketishga to‘g‘ri keladi. Ba’zan — o‘z hisobingizdan.
Bunday holatning oldini olish uchun oldindan tayyorgarlik ko‘ring:
- Pasport tartibli bo‘lishi kerak: toza, butun, skotch yopishtirilmagan. O‘zingizga mutlaqo o‘xshamaydigan eski surat ham xavf tug‘dirishi mumkin.
- Amal qilish muddatiga e’tibor bering — aksariyat mamlakatlarga kirish uchun kamida olti oylik "zaxira" mavjud bo‘lsagina ruxsat beriladi.
- Boradigan mamlakatingiz Tashqi ishlar vazirligi yoki migratsiya xizmati saytida viza va kirish qoidalarini tekshiring.
- Davlatingiz bilan munosabatlari keskin bo‘lgan mamlakatga kirmang. Shuningdek, pasportingizda B mamlakat bilan ziddiyatda bo‘lgan A mamlakatga tashrif buyurganingiz haqida belgi bo‘lsa, B mamlakatga borish tavsiya etilmaydi.
- Vizaga ehtiyojingiz bo‘lmasa ham, qaytish chiptangiz (yoki uchinchi mamlakatga chipta), yashash joyi bron qilingani, tibbiy sug‘urta va hech bo‘lmaganda bank kartangiz yoki hisobingiz ko‘chirmasining skrinshoti borligiga ishonch hosil qiling. Bu hujjatlarni so‘ramasliklari mumkin, ammo so‘rab qolishsa, tayyor bo‘lasiz.
- Nima maqsadda kelganingizni aniq bilishingiz kerak. Tashrif maqsadini aniq ifodalang va savollarga ishonch bilan javob bering. Chegarachilar nafaqat nima deganingizni, balki qanday aytganingizni ham baholay olishadi. Ha, savollar g‘alati bo‘lishi mumkin: qanday daromad topasiz, burjingiz qaysi, qayerda o‘qigansiz, muzeyga kirish chiptalari qancha turadi. Agar dovdirab qolsangiz, asabiylashsangiz va tafsilotlarni chalkashtira boshlasangiz, bu shubha uyg‘otishi mumkin.
Agar chegarachi qo‘shimcha ma’lumot so‘ramoqchi bo‘lsa, qo‘rqmang: sizni qo‘shimcha suhbatga taklif qilishlari mumkin. Bu oddiy hol, shunchaki standart tekshiruv. Eng muhimi, xotirjam bo‘ling va mamlakatga nima uchun kirishingiz hamda u yerda nima qilmoqchi ekaningizni tushuntirishga tayyor turing.
Bir safar men bilan g‘alati, lekin hozir eslaganda kulgili tuyuladigan voqea yuz bergan. Hamkasblarim bilan konferensiyaga uchayotgan edik — hammamizda bir xil hujjatlar, bir xil taklifnoma, bitta guruh bo‘lib uchayotgan edik. Hammasini tez va so‘roqsiz o‘tkazib yuborishdi. Ammo negadir meni uzoqroq ushlab turishga qaror qilishdi.
Chegarachi mumkin bo‘lgan hamma narsani so‘radi: qayerda yashaysiz, qanday mablag‘ hisobiga ovqatlanasiz, qaytish chiptangiz bormi, safar xarajatlarini kim to‘laydi... Men nima uchun bunday e’tiborga tushganimni tushunmay turardim, lekin bahslashishni xayolimga ham keltirmadim — bu ularning vazifasi. Ehtimol, men unga shunchaki shubhali ko‘ringandirman, bu shaxsiy emas edi.
Oyna ortidagi hamkasblar endi kulib qo‘yishardi, lekin ulardan xafa bo‘lgim kelmadi. Eng muhimi esda tutish kerak: o‘zingizni qanchalik xotirjam tutsangiz, hammasi shunchalik tez tugaydi.
Menga kirishga ruxsat berishmadi. Endi nima qilaman?
Birinchi va eng muhimi — vahimaga tushmaslik. Hali qaror qabul qilinmagan ekan, sizda hamma narsani to‘g‘rilash imkoniyati bor. Xotirjamlik bilan chegarachilarni nima qoniqtirmaganini aniqlab ko‘ring. Ehtimol, mehmonxona broni, qaytish chiptasi yoki sug‘urta yetishmayotgandir — bularning barchasini tezda elektron pochtadan topish yoki messenjer orqali qarindoshlaringizdan yuborishni so‘rash mumkin. Ba’zida qo‘shimcha savollarga javob bersangiz kifoya, shunda sizni o‘tkazib yuborishadi.
Agar qaror allaqachon qabul qilingan va uzil-kesil bo‘lsa, uni joyida o‘zgartirib bo‘lmaydi. Bunday holda, siz kirishni rad etish sababi ko‘rsatilgan rasmiy hujjatni olishingiz shart. Agar konsullik orqali apellyatsiya bermoqchi bo‘lsangiz, bu hujjat kerak bo‘ladi. Qaror noto‘g‘ri deb topilsa, chipta pulini qaytarib olish imkoniyati bor.
Muhimi: kirishni rad etish — bu hali deportatsiya yoki kelajakdagi sayohatlarga taqiq emas. Odatda, bu hal qilinishi mumkin bo‘lgan texnik muammo. Sabablarini aniqlang, ularni bartaraf eting va yana urinib ko‘rishingiz mumkin. Ha, yoqimsiz. Lekin halokatli emas.
