O‘zbekistonda jaziramaga qanday chidash mumkin?

O‘zbekistonda yoz — hamisha jazirama. Bu holatni o‘zgartirib bo‘lmaydi (agar arzon aviachipta olib, survorilmasa), ammo unga qarshi chora qo‘llasa bo‘ladi — majburlash, diplomatiya va hatto qo‘rqitish orqali.

Biz jaziramadan o‘tib olish va hatto manfaat topishga yordam beradigan tavsiyalarni siz bilan bo‘lishamiz. Boshidanoq ogohlantiramiz — jiddiy tavsiyalar uchun oxirgi sahifaga o‘ta qoling. Qolganidan esa — huzurlanavering.

Kelishishga urinib ko‘ring

Donishmand ajdodlarimiz qo‘llagan qadimiy usul: ob-havo bilan kelishishga urinib ko‘ring, toki u biroz hovuridan tushsin. Jaziramaga tinchlan deb ayting, erta tongda yuguraman, tushlikka foydali yegulik yeyman deng, uyingizni tartibga soling, kundaligingizda xulqingiz uchun besh baho bo‘lsin — balki shunda jazirama sizning bu intilishingizni ko‘rib, biroz shashtidan tushar.

Bu usul ish bermasa — ko‘z yosh to‘kish, rahm-shafqat uyg‘otib ko‘ndirish mumkin. Asosiysi — jazava bo‘lmasin.

So‘nggi chora — tahdid. Quyoshga mushtingizni yoki oshpichoqni o‘qtaling, qo‘lingizni miltiq qilib nishonga oling (faqat qora ko‘zoynak taqib oling!), qo‘rqiting — bu oxirgi ogohlantirish va buyog‘iga hazillashib o‘tirmayman, deng. Shartta «Yetar, hazil-huzul tugadi», deb ayting.

Bu bosqichlarni to natija bo‘lmaguncha qaytarish shart va lozim. Natija bo‘lganda esa — butun mamlakat sizdan minnatdor bo‘ladi.

Muammoni pisand qilmang

Ba’zan muammoni yechishning eng yaxshi yo‘li — xuddi-ki u bo‘lmagandek, unga ko‘z yumish. Axir shunday qoidani siz ham bilasiz-ku: agar qo‘limiz bilan ko‘zimizni yopsak, xonadagi hamma g‘oyib bo‘ladi.

Shunday qilib: poker face’ni yoqing — lekin faqat jaziramaga qarshi. Ijtimoiy sahifalaringizda, telegram kanalingizda (biz bilamiz, ular sizda bor) «Shu ham issiq bo‘ldimi? O‘tgan yili haqiqiy jazirama bo‘lgandi-ya!», degan mazmunda hikoyalar joylang, postlar yozing.

Siz hamma kabi emas — boshqalardan kuchliroq, chidamliroq, chapdastroq va o‘tkirroq ekaningizni ko‘rsatib qo‘ying. O‘z izohlaringizda shunday deb yozing. Ertalabki 8 dan boshlab, kuniga 2 tadan 5 tagacha post qo‘ying — foydasi bo‘ladi. Vaqt o‘tishi bilan muammo haqiqatdan ham chekinadi, ishonavering, bu sinalgan usul.

Tasavvurni ishga soling

Sizga issiq emas, sizning tanangizga issiq bo‘lyapti. Bu fakt. Shu boisdan bu holatga sizning munosabatingizni psixosomatik miqyosda o‘zgartira oladigan uslublar ham bor.

Sovuq qotganda — qaltiratadigan darajadagi qattiq sovuqda — odam o‘zini ichidan qiziydigan lampochka deb tasavvur qilishini maslahat berishadi. «Men lampochkaman, menga issiq», deyish kerak, bolaligimda buvim shunday o‘rgatardi. Kichik yoshdagilar va qiziydigan lampa nima ekanini bilmaydiganlar o‘zlarini 40 daqiqa TikTok yoki Reels’da band bo‘lgan videokarta yoki telefondek tasavvur qilib ko‘rishlari mumkin.

Yozda, tabiiyki, buning tekskarisini. Tasavvur qiling: siz — muz va gazli suv solingan stakansiz, siz — muzlatgichning ichki qismisiz, siz — uchinchi sinfda payti sevgi izhori yozilgan maktubga javob bermagan odamning sovuq yuragisiz. Siz — sovuqning o‘zisiz. Qish yaqin. Ob-havoning sizga ta’siri esa — bor-yo‘g‘i jamoaviy g‘ayrishuuriy tasavvur xolos.

Texnologiyalardan foydalaning

Biz bu yerda hazil-huzul qilyapmiz, shu bois sizga katta muzlatgich sotib olib, uning ichiga joylashib olishni tavsiya qilmaymiz. Birinchidan, bunaqasini topolmaysiz. Ikkinchidan esa, zerikib qolmaslik uchun xonaki pingvin saqlashingizga to‘g‘ri keladi — bu chora nafaqat mumkin emas, balki pingvinning o‘ziga ham ma’qul kelmasa kerak. Vaholanki, pingvinlarning istagi ham aslida muhim.  

Shunchaki «Komfort» tarifi bo‘yicha taksi chaqiring, haydovchidan sovutgichni yoqishni so‘rang, — va yaqin bir-ikki hafta taksi ichida yashayvering. Albatta, bu boshqalaridan biroz qimmat tushadigan usul, ammo siz nafaqat o‘zingizni, balki taksichini ham baxtiyor qilgan bo‘lasiz. Asosiysi, haydovchi qiziqarli suhbat uchun iloji boricha kam baho olgan bo‘lsa bo‘ldi. Qolaversa, har kimning ta’bi har xil.

Shuningdek, ob-havo to‘g‘risidagi xabarlarni ham kuzatib boring. Ikki-uch kundan keyin havo bir-ikki daraja salqinlashi mumkinligi haqidagi xabarni ko‘rib ham ancha yengil tortasiz.

Daraxtga aylaning

Buddizmga xos tushunchalarga ko‘ra, odam bo‘lib tug‘ildingizmi, demak — omadlisiz. Biroq, bu tushuncha O‘zbekiston aholisiga, yana ayniqsa yoz faslida unchalik to‘g‘ri kelmasa kerak.

Endi ortga qaytishga urinib ko‘ring — daraxt yoki butaga aylaning. Iloji boricha sokinlashing, ildiz oting, yaproqlar chiqaring — ishoning, tez orada sizni hech kim tanimay qoladi. Ustiga-ustak, sizga suv quyib-o‘g‘it soladigan, ustingizga mato yopib va tongda suv purkab issiqdan himoyalaydigan biron kishi ham topilib qolishi mumkin.

Bu usul eng qiyini bo‘lsa ham, u sizga qolgan usullardan ko‘ra ko‘proq xotirjamlik va sokinlik baxsh etadi. Agar atrofingizga maslakdoshlar to‘play olsangiz yanada yaxshi, chunki shunda haqiqiy, katta o‘rmonga aylana olasiz. Ko‘p yillar o‘tib, sayyohlar tabiat bilan birlikni his etish, baqirib-baqirib hovurdan tushish uchun yoningizga kela boshlasalar ajab emas.

Yengolmayapsizmi — boshqaring

Muqarrarlikning barcha bosiqchlaridan o‘tib — rad etish, jahl, savdolashish, tushkunlik va  taslimlikni his qilgach — siz vanihoyat, o‘zingizni butkul jaziramaga bag‘ishlaysiz, unga singib ketasiz va hatto bu sizga yoqa boshlaydi.

Dam uriladigan hovuz sotib oling va kichkinagina bazm uyushtiring. Kim bilan anchadan beri ko‘rishmagan bo‘lsangiz, o‘shalarni bazmga chaqiring — issiq kunni yaxshi davrada yoqimli tarzda o‘tkazing.

Qora Gentra kapotida tushlik tayyorlang — elektr yoki gaz quvvatini tejaysiz. Bordiyu, sizda qora Gentra bo‘lmasa (biz sizni ayblamayapmiz, ko‘z qisib qo‘ymoqchimiz xolos), qarindoshlaringiz yoki qo‘ni-qo‘shningizdan so‘rab turing. O‘zaro himmat hissi hali yo‘q bo‘lib ketmagan.

Jaziramaga moslashing: tunda yashang, kunduzi uxlang — toki sizga azob bera olmayotganidan jaziramaning o‘zi jazavaga tushsin. Yoki tog‘u toshlarga yo‘l oling, daryoda cho‘miling, oxir-oqibat haqiqiy sayoHOTchi’ga aylaning — shunda odamlar sizdagi ichki salqinlikni his qilib, unga intila boshlaydilar.

Qo‘shimcha tavsiyalar

Xo‘p, yaxshi. Bu maslahatlar to‘g‘ri kelmaydigan odamlar nima qilishsin? Biz — jiddiy va mas’uliyatli mediamanbaa bo‘lganimiz bois, kamchilik bo‘lishsa ham ana shu odamlarni chetlab o‘tolmadik va muhim eslatmalarni keltiramiz.  

Birinchidan, O‘zbekistonda havo harorati yildan yilga tobora  oshib bormoqda, shaharlar esa — qizib ketmoqda. Bunga sabablar yetarli. Ikkinchidan, birinchi vaziyatga baribir moslashib yashash kerak bo‘ladi:

• Ko‘proq suv iching. Eski gap, lekin haqiqat — issiq ob-havoda inson tanasi o‘zini sovutish (terlash) uchun ko‘p suyuqlik sarflaydi, shu bois tanadagi suyuqlik zaxirasini tez-tez to‘ldirib turish kerak;

• Gazli shirin ichimliklarni ichishni mutloqo kamaytiring, alkogolga umuman yaqinlashmang. Bu ichimliklar tanadagi suyuqlikni battar haydaydi, yana siz mastlik va quyosh urgan holatni adashtirishingiz mumkin;

• Yengil taomlarni iste’mol qiling. Sizning tanangiz o‘zini sovutish va quvvatni taqsimlash uchun katta kuch sarflamoqda, shu bois unga yana ortiqcha vazifa yuklash kerak emas. Tarvuz, qovun, yengil salatlar — eng kerakli yeguliklar shular. Darvoqe, issiq choy ham ish beradi;

• Zaruratsiz ko‘chaga chiqmang va ko‘p odamlar to‘plangan joylardan qoching;

• Ko‘chaga chiqish kerak bo‘lsa — SPF vositalardan foydalaning va soya joyda yuring;

• Bosh kiyimingiz bo‘lsin va tanangizni yengil, keng libos bilan himoyalang — bunday kiyimda battar issiqdek tuyulishi mumkin, lekin bunday emas. Aslida aynan shunday libos tanani quyoshning tikka nurlari ta’siridan saqlaydi;

• Agar noxushlik sezsangiz, tezroq shifokorga ko‘rining. Issiq urishi — hazil emas. Boshingizda og‘riq tursa yoki aylansa, haroratingiz ko‘tarilsa — darhol yordam so‘rang.

Umuman olganda, Sog‘liqni saqlash vazirligining tavsiyalarini o‘qib chiqish mumkin. Shuningdek, iyul oyini sabr bilan o‘tkazib, undan keyin biroz yengillashish mumkin bo‘ladi.