Mening ilk bor Tailandda viza-ran qilganim yoki qanday qilib chegarada deport bo‘lishimga bir bahya qolgani haqida
Birinchi shaxs tilidan ibratli hikoya.
Viza-ran (Visa Run) — bu vizani yangilash uchun qo‘shni mamlakatga qisqa muddatga borib-kelish. Sxema juda oddiy: mamlakatdan chiqasiz, chegaradan o‘tasiz, ortga qaytasiz va qarabsizki, pasportingizda yangi shtamp bor. Bu Osiyo davlatlariga sayohat qilib, u yerda ko‘proq qolishni istagan xorijliklar uchun odatiy ishga aylangan.
Ushbu maqola — viza-ran qilishda tejamkorligim uchun chegarada tergov va tamagirlikka duch kelganim haqida. Men sizga nega meni Tailandga qayta kiritishmagani, rejalarimni bir zumda o‘zgartirishga majbur bo‘lganim va shoshilinch Vyetnamga chipta olganim haqida so‘zlab beraman.
Tailandda viza qanday uzaytiriladi
Tailandda O‘zbekiston fuqarolari uchun tartib-qoidalar qattiq emas: biz mamlakatda 60 kun vizasiz yura olamiz. Agar bu muddat ozlik qilsa, qarshimizda ikki yo‘l bor.
1-yo‘l. Vizani rasman uzaytirish (mamlakatdan chiqmay turib)
Immigratsiya idorasiga borib yana 30 kunga rasmiy ruxsat olish mumkin. Buning uchun kerak bo‘ladigan hujjatlar:
- Xorijga chiqish uchun pasport.
- 4×6 sm o‘lchamli fotosurat.
- TM-30 ma’lumotnomasi (mehmonxona ma’muriyati yoki turgan joyingiz egasidan olinadi).
- To‘ldirilgan TM-7 anketasi.
- Pasportingiz birinchi va kirishga ruxsat berilgan shtampli sahifalari nusxasi.
- 1 900 bat (712 500 so‘m) pul.
2-3 soat kutishga to‘g‘ri keladi. Qog‘ozbozlik bor, lekin ishonchli.
2-yo‘l. Viza-ran (mendagi vaziyat)
Tailanddan ketish vaqtim yaqinlashganda, aprel oyida Songkran — taycha Yangi yil nishonlanishini bilib qoldim. Bu uch kunlik bayramda hamma odamlar bir-birlariga suv sepishadi. Agar bu quvnoq tomoshani ko‘rmay ketsam, o‘zimni kechirolmasligimni tushundim. Ammo mening bu yerdagi 60 kunlik sayohatim tugash arafasida bo‘lib, viza-ran qilish uchun oldimda ikki yo‘l bor edi:
Agentlik orqali
Sizni minivenda olib ketishadi, tushlik berishadi, chegaradan o‘tishda (odatda Laos bilan) yordam berishadi, tunash uchun mehmonxonaga joylashadi va yana olib kelib qo‘yishadi. Narxi: boriladigan joyga qarab 3 000–4 500 bat (1,1–1,7 mln so‘m).
O‘zingiz ketsangiz
Chipta sotib olasiz va tunash uchun joyni band qilasiz. Narxi: Kuala-Lumpurga borish va qaytish menga atigi 70 dollarga tushdi (900 ming so‘m).
Men pulimni tejash uchun o‘zim ketishga qaror qildim. Va keyingi barcha muammolarimning boshi shu qaror bo‘ldi.
«1,5 million bersang — o‘tasan»
Tailand aeroportidan uchishimda zobit meni shunday ogohlantirdi: «Sizni mamlakatdan chiqaramiz, lekin qaytishingiz qiyin bo‘ladi». Keyin esa xuddi shu zobit xonimning o‘zi asta yonimga kelib, 4 000 bat (taxminan 1 500 000 so‘m) evaziga qaytishda muammomni hal qilishini aytdi. Korrupsiyaga hissa qo‘shishni istamadim va uning gapini eshitmaganga olib, Malayziyaga uchib ketdim.
O‘sha kun keldi: So‘roq va deportatsiya bilan tahdid
Chiangmayga qaytishim rejasi buzildi. Pasport nazorati postida meni ikki soat ushlab qolishdi. Savollar ham ko‘p bo‘ldi: «Nimaga qaytdingiz?», «Nimaning hisobiga yashaysiz?». Men to‘g‘risini aytdim: «Sayohatchiman. Songkran bayramini ko‘rmoqchiman».
Ikki soatdan keyin qo‘limga meni mamlakatga kiritish rad etilgan qog‘ozni berib, Malayziyaga qaytish uchun samolyotga chipta olish talabini qo‘yishdi. Aviachipta narxi —250–300 dollar (3 mln so‘mdan ko‘p). Mening hamma buyumlarim, baykim va pullarim Tailandda qolgandi.
Men qog‘ozga imzo qo‘yishga ko‘nmadim va boshliqni chaqirishlarini talab qildim. Yarim soatdan keyin zobit ayol keldi, mening arzimni tingladi va ikki tarafni ham qoniqtiruvchi yechimni taklif qildi — Tailanddan istalgan mamlakatga qaytish chiptasini olishimga ruxsat berildi.
Shu zahoti 110 dollar (1,4 mln so‘m) to‘lab, Xanoyga chipta sotib oldim. Pasportimga Tailandda yana 60 kun bo‘lishga ruxsat beruvchi shtampni qo‘yishdi. Aeroportdan qo‘llarim qaltiragancha chiqdim, lekin xursand va baxtiyor edim.
Mening xatolarimni takrorlamaslik uchun quyidagilarni bilib qo‘ying:
- Ziqna ikki marta to‘laydi. Men pulimni tejashni istagandim, ammo baribir tezkor ravishda chipta olib xarajatga tushdim, ustiga-ustak qancha asabimni yo‘qotdim. Kuala-Lumpurga agentlik orqali chiqsam bo‘larkan, ular chegaradagi «kerakli» odamlarni bilishadi va hamma muammolar oldindan hal qilingan bo‘ladi.
- Qaytish chiptangiz shay tursin. Chegarachilar ko‘pincha mamlakatdan qachon chiqib ketasan, deb so‘roqqa tutishadi.
- Qo‘rslik qilmang. Hatto o‘ta jahlingiz chiqsa ham xotirjam va xushmuomala bo‘ling. Bu «haqqimni bilaman» qabilidagi har qanday tortishuvlardan ko‘ra ko‘proq ish beradi.
Xo‘sh, oxir-oqibat Songkran bayramini ko‘ra oldimmi? Ha, ko‘rdim! Shuni deb oq sochlarim ko‘paydi, lekin arziydigan tomosha ekan. Kelasi safar, nerv tolalarimni asrash uchun yaxshisi, agentlikka 300 ming so‘m ko‘proq to‘layman.
