Samolyotga mevalar olib chiqish mumkinmi: qo‘l yuki va bagajga nimalarni solsa bo‘ladi?

Chorsu bozorida bitta qovun, bir kilo turshak va tirsillagan anor sotib olish — ish emas. Asosiy masala — ularni qanday olib ketishda! «Samolyotda meva olib ketish mumkinmi?» degan savol o‘zbekistonlik sayyohlar ko‘p beradigan savol. Oldindan aytib qo‘ya qolamiz: O‘zbekistondan nafaqat meva, yana ko‘p narsalarni olib ketish mumkin. Ammo o‘sha narsalarni boshqa mamlakatga olib kirish — bu endi boshqa masala.

Biz Yo‘lovchi’da siz olgan mevalar bus-butun yetib borishi, bojxona ko‘rigi payti esa sizda muammo bo‘lmasligi uchun bu boradagi qoidalarni tahlil qildik. Hozir qo‘l yukida nimalarni olib, nimalarni bagajga solish lozimligini bilib olasiz.

Qo‘l yukida mevalarni olib ketsa bo‘ladimi?

Ha, bo‘ladi. Aviakompaniyalar, jumladan Uzbekistan Airways va O‘zbekiston aeroportlari xizmatlari yangi uzilgan sabzavot va mevalarni qo‘l yukida olib ketishga ruxsat beradi.

Muhimi, yukingiz og‘irligi va hajmi bo‘yicha aviakompaniya me’yorlariga to‘g‘ri kelsa bo‘ldi. Odatda, 8-10 kg qo‘l yukiga ruxsat bor.

Savolyot saloni haqida yana nimalarni bilishimiz kerak?

• O‘tkir hidli mevalar. Durian — bu meva salonda (ko‘pincha, bagajda ham) bo‘lmasligi kerak. Uni hidi o‘tkir, ketishi qiyin va uning uchun yo‘lovchilardan rahmat eshitmaysiz.
• Mevali bo‘tqa va murabbolar — suyuqlik sanaladi. Agar meva bo‘tqasi, shinnisi yoki murabbosini olmoqchi bo‘lsangiz, ularning barchasiga «100 ml» qoidasi amal qiladi. Hammasi 100 ml hajmda alohida shaffof paket joylangan bo‘lishi shart. Katta bankalar — faqat bagajda mumkin.
• Kesilgan mevalar va quruq mevalar. Kesilib, qopqoqli idishga solingan mevalarni samolyot salonida yeyish mumkin va hatto lozim — ular foydali yengil tamaddi bo‘ladi. Quruq mevalarni (turshak, mayiz, qoqi) ham bemalol qo‘l yukiga joylash mumkin, lekin unutmang siz borayotgan mamlakatda ho‘l mevalarga oid fitosanitar qoidalar ularga ham tegishli bo‘ladi.

Bagajga ham mevalar solish mumkinmi?

Ha, ayniqsa, ko‘p mevalar olib ketilsa, bu eng yaxshi usul. Yaxshi yangilik: jismoniy shaxslar uchun O‘zbekistondan 40 kilogrammgacha barra meva-sabzavot mahsulotlarini (mevalar, sabzavotlar, uzum va poliz ekinlari) olib ketishga ruxsat etilgan. Bu shaxsiy iste’mol uchun juda saxiy imkoniyat.

Demak, agar siz bir quti pomidor olib ketmoqchi bo‘lsangiz — uning joyi bagajda. Muhimi — uni yaxshilab o‘rash va siz borayotgan mamlakatga olib kirish mumkin-yo‘qmi, bilib olish.

Xuddi shu mavzuda ko'proq ma'lumot

Yuklar va qo‘l yuklarini qanday tashish kerak: O‘zbekistonlik sayyohlar uchun qoida va tavsiyalar

Mevalar «uchib yetishi» uchun ularni qanday o‘rash kerak?

Samolyotga olib chiqilgan mevalar yetib borguncha kompotga aylanmasligi uchun nima qilish kerak? To‘g‘ri o‘rash — 90% kafolat. Shaftolini shundoq paketga solib, kiyim-kechakka o‘rab tashlash — katta xato.

Qol yuki uchun:

• Qattiq plastik idishlardan foydalaning.
• Har bir mevani (ayniqsa, anjir yoki shaftoli kabi yumshoq mevalarni) qog‘oz sochiqqa o‘rash mumkin.
• Mevalar uchun maxsus xaltalar ham juda ish beradi

Bagajga joylash uchun (bu masala jiddiyroq):

• Hali pishib yetilmagan meva-sabzavotlarni tanlang. «Yog‘ochdek qattiq» shaftoli yoki olxo‘ri bus-butun yetib borishi ehtimoli ko‘proq.
• Har birini o‘rab chiqing. Qog‘oz sochiq, g‘ovakdor plyonka yoki maxsus penoplast to‘rlardan foydalaning.
• Pishiq idishlardan foydalaning. Eng yaxshisi — plastik idishlar yoki mahkam karton quti. Ayrim sayohatchilar uzumni solish uchun tepasi kesilgan besh litrlik plastik suv idishlardan foydalanishadi.
• Mevalarni jomadonga to‘g‘ri joylashtiring. Meva solingan idishni jomadon o‘rtasiga, atrofiga esa kiyim-kechaklarni joylang.

Turli mamlakatlardagi qoida va cheklovlar

Toshkentdan 40 kg meva-sabzavotni olib ketishga ruxsat bor. Ularni siz borgan mamlakatga olib kirish esa — ochiq masala. Chegarada sizni aviakompaniya emas, bojxona va fitosanitarnaya xizmati kutib oladi. Va ularning o‘ta jiddiy alohida talablari bor. Hamisha «olib chiqish»dan ko‘ra, «olib kirish»ga nisbatan talablar qat’iyroq bo‘lgan.

• Rossiya. O‘zbekiston meva-sabzavotlarini olib kirish mumkin. «Rosselxoznadzor» qo‘l yuki va bagajda 5 kilogrammgacha mahsulotni olib kirishga ruxsat beradi. Bu qoida ho‘lu quruq meva-sabzavotlarga baravar tegishli.
• YEI mamlakatlari (Germaniya, Fransiya, Latviya, Italiya va h.k.). Taqiqlangan. 2019-yildan boshlab YEIga a’zo bo‘lmagan mamlakatlardan (jumladan, O‘zbekistondan) har qanday o‘simliklar, mevalar, sabzavotlar va rezavorlarni fitosanitar sertifikatisiz olib kirish man etilgan. Hatto bir kilogina gilos uchun ham bu hujjatni olish mutlaqo imkonsiz.
• AQSH. Taqiqlangan. Qoidalar YEIdagidan ham qat’iy. Deyarli barcha meva va sabzavotlar taqiq ostida. Bir dona olmani (hatto u samolyotda berilgan bo‘lsa ham!) olib kirishga uringanlik uchun bir necha yuz dollar miqdorida jarima to‘lanadi. Aslo bunday qila ko‘rmang!
• Janubiy Koreya. Nazorat kuchli. Mamlakatga ko‘plab mevalarni, jumladan, qovun, shaftoli, o‘rik, olxo‘ri, nok va yong‘oq olib kirish mumkin emas.
• Turkiya, BAA, Misr. Tartib-qoida YEI yoki AQSHdagidek qat’iy emas, lekin baribir nazorat bor. Odatda shaxsiy iste’mol uchun 1-3 kg meva-sabzavotga ruxsat beriladi, ammo chegara noziri boshqacha qaror qilishi ehtimoli hamisha bor.

Samolyot bortida shaxsiy mevalarni yeyish mumkinmi?

Ha, albatta. Bu samolyotda beriladigan yeguliklardan ancha tabiiy va foydali. Mevalarni uyda yuvib, to‘g‘rab, idishga solib oling — va yoqimli ishtaha.

Muhimi — yoningizdagi yo‘lovchilarga hurmat: bortga o‘tkir hidli (yana durianni eslaymiz) mevalar olmang, yana qog‘ozli va nam salfetka ko‘proq oling, yana hamma yog‘ga mango sharbati sachratib yurmang.

Sayohatchilarga tavsiyalar

Demak, mevalarni muammosiz olib ketish uchun qisqa eslatmalar:

• Borayotgan mamlakatingizdagi qoidalarni tekshiring. Bu eng muhimi. Bir donasi ham mumkin bo‘lmagan joyga 10 kg meva ortib ketvormang. (YEI, AQSH, Rossiyadagi tartib-qoidalarga havola — yuqorida).

• Aviakompaniya tartib-qoidalariga ham qiziqib ko‘ring. Bu qo‘l yukining og‘irligi va o‘lchamlariga tegishli.
• Mevalarni ishonchli qilib o‘rang. Pishiq idishlar, qog‘oz yoki g‘ovakdor plyonkadan foydalaning. Agar yukingiz sifatli o‘ralmagan bo‘lsa, mevaning shira oqib tursa, xavfsizlik xizmati yukingizni samolyotga qo‘ymasligi mumkin.
• O‘zingizdan ish ko‘zini biladigan kontrabandasi yasab olmang. Taqiqlangan ekzotik mevalarni sumkangiz tubida yashirib olib o‘tishga urinmang. Aeroportdagi zamonaviy skanerlar bejizga qo‘yilmagan, hiylangiz darrov fosh bo‘ladi.

• Bozorda olgan chekingizni ham tashlab yubormang. Bojxonadan o‘tishda bu mevalar tijorat uchun emas, mehmonnavozlik uchunligini tekshirish uchun ularning narxini so‘rab qolishlari mumkin. Bozordan olingan chek sanitariya nazoratini tasdiqlamaydi, lekin narxini isbotlaydi.
• Ko‘proq quruq mevalarni tanlang. Ular yengil, kam joyni egallaydi, qolaversa, ularga ham fitosanitar me’yor talablari qo‘llanilsa-da, quruq mevalarga, ayniqsa, ular zavodda qadoqlangan bo‘lsa, bojxona xodimlari ortiqcha e’tiroz qilishmaydi. 
• YEI yoki AQSHga ketyapsizmi? Bir dona ham meva olmang. Umuman! Sovg‘a uchun yaxshisi pahlava yoki sifatli to‘qimachilik buyumini oling.

Yengil parvoz va yoqimli mehmonnavozlik tilaymiz!